"Myślenie jest najtrudniejszą pracą, zapewne dlatego tak niewielu się nim zajmuje.” - Henry Ford
Skoro samo myślenie jest wymagające, to co dopiero myślenie strategiczne. Wymaga ono umiejętności przewidywania zmian, analizowania oraz łączenia codziennych działań z długoterminowymi celami, które stawia sobie organizacja. Rozpoznawanie szans, zagrożeń, podejmowanie decyzji, często w warunkach niepewności. Tym właśnie jest myślenie strategiczne. Dobra wiadomość jest taka, że jak wielu innych umiejętności - myślenia strategicznego również można się nauczyć.
Czym jest myślenie strategiczne w zarządzaniu?
Myślenie strategiczne to patrzenie szerzej niż tylko na bieżące zadania. To zauważanie tego, co dzieje się tu i teraz, wyciąganie wniosków z przeszłości i analizowanie tego, co może się wydarzyć w przyszłości. W zarządzaniu oznacza umiejętność zauważania zmian, przewidywania możliwych scenariuszy i wybierania takich działań, które będą wspierać długoterminowe cele firmy. Lider czy menedżer z tą kompetencją nie działa „z dnia na dzień”, codziennie podejmuje decyzje, które są spójne z długoterminową perspektywą firmy.
Myślenie strategiczne a zarządzanie strategiczne
Myślenie strategiczne to umiejętność dostrzegania powiązań i szans w otoczeniu oraz łączenia ich z długoterminowymi celami. Zarządzanie strategiczne jest natomiast praktyką: tworzeniem planów, wdrażaniem ich i sprawdzaniem efektów. Innymi słowy, myślenie strategiczne wyznacza kierunek, a zarządzanie strategiczne zamienia go w działania i decyzje biznesowe. Przykład: w czasie covid-u część firm przeniosło swoją sprzedaż online. Inne widząc okazję do renegocjacji stawek za wynajem lokalu podpisały długoterminowe umowy na bardzo korzystnych warunkach.
Planowanie i przewidywaniu w świecie VUCA
Czym jest VUCA? Pojęcie VUCA opisuje rzeczywistość, w której działają dziś firmy: zmienność, niepewność, złożoność i niejednoznaczność. Innymi słowy – otoczenie biznesowe stało się trudniejsze do przewidzenia niż kiedykolwiek. W takich warunkach planowanie strategiczne nie polega na tworzeniu idealnego scenariusza, ale na elastycznym reagowaniu i umiejętności przewidywania różnych możliwości. Liderzy, którzy potrafią rozpoznawać sygnały zmian i działać w oparciu o dane, ale też własną intuicję, lepiej prowadzą swoje zespoły przez dynamiczne rynki.
Czy można nauczyć się myślenia strategicznego?
Myślenie strategiczne jest kompetencją i można rozwijać ją, ucząc się, poznając narzędzia i techniki. I oczywiście wykorzystując je w dynamicznym środowisku biznesowym. Program szkolenia czy warsztaty rozwojowe (np. w ramach rozwoju osobistego) są zwykle dostosowane do poziomu wiedzy uczestników. Myślenie strategiczne oraz zarządzanie strategiczne w praktyce możne oznaczać różne kompetencje w zależności od organizacji w której pracujemy lub stanowiska i odpowiedzialności.
Jak rozwijać kompetencję myślenia strategicznego
Rozwój umiejętności strategicznych wymaga zarówno praktyki, ciągłego rozwoju i czasami zatrzymania się nad zmieniającym się światem biznesu. Myślenie strategiczne w praktyce polega na tym, by w dynamicznym środowisku biznesowym rozpoznawać sygnały zmian w otoczeniu rynków i świadomie wdrażać działania wspierające realizację strategii. To proces rozwojowy, w którym menedżerowie i liderzy uczą się tworzenia planów strategicznych, dostosowywania się do zmian rynkowych i budowania przewagi konkurencyjnej w warunkach VUCA.
Analiza i rozpoznawać różne sposoby myślenia
Skuteczny lider potrafi patrzeć na problem z wielu perspektyw i stosować różne sposoby myślenia. Analiza case’ów, wykorzystanie modeli oraz metody wykorzystywane w planowaniu strategicznym pomagają dostrzec nie tylko zagrożenia, ale także szanse rozwoju. Profesjonalne podejście oznacza, że umiejętności strategiczne nie ograniczają się do teorii – szkolenia uczestnicy często poznają narzędzia, które wspierają tworzenia strategii i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w praktyce.
Własną intuicję a skuteczne decyzje w zarządzaniu
Myślenie strategiczne polega nie tylko na analizie danych i planów strategicznych, lecz także na korzystaniu z własnej intuicji. W zarządzaniu strategicznym niepewność jest naturalnym elementem, dlatego umiejętność przewidywania wymaga łączenia twardych faktów z doświadczeniem i wyczuciem. Lider, który potrafi balansować między intuicją a analizą, szybciej reaguje na zmiany w otoczeniu i podejmuje decyzje, które wspierają rozwój osobisty zespołu oraz długoterminowe cele organizacji.
Podsumowanie: Strategiczne zarządzanie jako kompetencja przyszłości
Świat biznesu zmienia się szybciej niż kiedykolwiek, a niepewność to dziś jedyny pewny czynnik. Właśnie dlatego umiejętność myślenia strategicznego i łączenia codziennych działań z długoterminowymi celami staje się koniecznością. To nie jest wiedza zarezerwowana dla nielicznych – każdy lider i zespół mogą ją rozwijać i wykorzystywać w praktyce.
