Dlaczego sama księgowość to za mało, żeby skutecznie zarządzać finansami firmy
W wielu polskich firmach księgowość jest utożsamiana z finansami. To naturalne — w końcu to księgowa lub biuro rachunkowe odpowiadają za faktury, deklaracje podatkowe i zamknięcie roku. Problem pojawia się wtedy, gdy firma rośnie, a właściciel lub zarząd zaczynają potrzebować informacji analitycznych, a nie tylko rozliczeniowych.
Księgowość koncentruje się na przeszłości – ewidencjonuje to, co już się wydarzyło.
Zarządzanie finansami to przyszłość – planowanie, prognozy, optymalizacja kosztów i decyzje o inwestycjach. Bez tej drugiej perspektywy przedsiębiorstwo działa „po omacku”: wie, ile wydało, ale nie wie, na czym zarabia i co będzie za kwartał.
Firmy, które nie mają dyrektora finansowego (CFO) lub wewnętrznego działu controllingu, często:
1) Skupiają się wyłącznie na przychodach, ignorując strukturę kosztów
2) Nie mają aktualnych raportów o płynności finansowej
3) Nie analizują rentowności poszczególnych klientów i produktów
4) Reagują na problemy zamiast szukać możliwości.
Dlatego sama księgowość to za mało, jeśli firma chce rozwijać się w sposób kontrolowany, utrzymywać płynność i poprawiać rentowność. Potrzebny jest ktoś, kto zarządza finansami strategicznie – łączy liczby z decyzjami biznesowymi. To właśnie rola dyrektora finansowego (CFO) – również w formie zewnętrznej usługi, np. CFO na godziny.
Czym różni się księgowość od finansów zarządczych
Najprościej mówiąc – księgowość odpowiada na pytanie „co się wydarzyło?”, a finanse zarządcze – „dlaczego i co dalej?”. Obie funkcje są potrzebne, ale służą zupełnie innym celom.
| Obszar | Księgowość | Finanse zarządcze / CFO |
|---|---|---|
| Cel | Poprawność podatkowa i sprawozdawczość | Wsparcie decyzji biznesowych i optymalizacja wyników |
| Horyzont czasowy | Przeszłość (rozliczenia, faktury, podatki) | Przyszłość (planowanie, prognozy, scenariusze) |
| Zakres działań | Ewidencja kosztów i przychodów | Analiza kosztów, rentowność, budżetowanie, cash flow |
| Odbiorca raportów | Urząd Skarbowy, ZUS | Zarząd, inwestorzy, właściciel |
| Forma współpracy | Stała, operacyjna (etat lub biuro rachunkowe) | Strategiczna, doradcza (CFO etatowy lub zewnętrzny) |
Kiedy firma potrzebuje dyrektora finansowego (CFO)
Właściciele małych i średnich firm często uważają, że stanowisko dyrektora finansowego to luksus zarezerwowany dla korporacji. W praktyce jednak to właśnie MŚP najczęściej tracą na braku osoby, która potrafi spojrzeć na firmę w sposób zarządczy, a nie księgowy.
Księgowość czy biuro rachunkowe odpowiadają za poprawność podatkową i sprawozdania finansowe.
Ale nikt nie analizuje, czy przychody i koszty są zgodne z celami biznesowymi i strategią,
nikt nie raportuje zarządowi danych o rentowności, ani nie wspiera podejmowania decyzji biznesowych.
To właśnie rola CFO – osoby, która łączy rachunkowość z controllingiem i potrafi wyciągać wnioski z danych finansowych. W zależności od skali i potrzeb Twojej firmy, może to być etatowy dyrektor finansowy albo zewnętrzny CFO (outsourcing, CFO na godziny), który wspiera Cię elastycznie – bez konieczności zatrudnienia na pełny etat.
5 sygnałów, że brak CFO zaczyna kosztować Twoją firmę
- Nie wiesz dokładnie, na czym zarabiasz (i gdzie tracisz) – raporty z księgowości pokazują wyniki całej firmy, ale nie pozwalają ocenić rentowności poszczególnych produktów czy klientów. Brakuje controllingu i analizy zarządczej, więc trudno o trafne decyzje.
- Budżet istnieje tylko w Excelu – brak osoby, która potrafi budżetować, prognozować i raportować wyniki finansowe, sprawia, że liczby nie przekładają się na działania.
- Brakuje Ci danych do planowania rozwoju – właściciele firm często podejmują decyzje „na wyczucie”, bez pełnego obrazu sytuacji finansowej. CFO dostarcza prognozy i analizy, które pozwalają bezpiecznie planować inwestycje i rozwój firmy.
- Cash flow staje się nieprzewidywalny – jeśli płynność firmy zależy od terminu płatności klientów, a nie od planu finansowego, oznacza to, że potrzebujesz profesjonalnego dyrektora finansowego lub zewnętrznego CFO, który wdroży kontrolę przepływów pieniężnych i zarządzanie ryzykiem.
- Firma rośnie, ale chaos w finansach rośnie szybciej – większe przychody oznaczają większą złożoność.
Bez CFO nie ma osoby, która koordynuje controlling, optymalizuje źródła finansowania i raportuje wyniki całego przedsiębiorstwa.
Zewnętrzny dyrektor finansowy – elastyczne rozwiązanie dla rozwijających się firm
W pewnym momencie rozwoju każda firma dochodzi do granicy, w której sama księgowość przestaje wystarczać, a właściciel potrzebuje wsparcia w analizie danych finansowych i planowaniu kolejnych kroków. Zatrudnienie dyrektora finansowego na pełny etat bywa jednak zbyt kosztowne lub przedwczesne.
Dlatego coraz więcej małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) decyduje się na współpracę z zewnętrznym dyrektorem finansowym (CFO). To ekspert, który wspiera zarząd i właścicieli w podejmowaniu decyzji biznesowych, analizuje dane, przygotowuje raporty i dba o płynność oraz rentowność firmy – bez konieczności tworzenia nowego etatu.
Model ten nazywany jest CFO na godziny lub outsourcingiem CFO. Dzięki niemu firma zyskuje dostęp do kompetencji finansowych najwyższego poziomu, dopasowanych do jej skali i potrzeb, a koszt współpracy można elastycznie dostosować do budżetu.
Na czym polega usługa CFO na godziny
W ramach usługi zewnętrznego dyrektora finansowego przedsiębiorstwo korzysta z doświadczenia eksperta, który działa jak wewnętrzny CFO – tylko w bardziej elastycznej formule. Taki specjalista analizuje sytuację finansową firmy, wspiera zarząd w prognozowaniu, budżetowaniu i zarządzaniu ryzykiem, a także nadzoruje procesy raportowania i controllingu zarządczego.
Zakres obowiązków CFO na godziny może obejmować:
- przygotowanie budżetu i planów finansowych,
- wdrożenie systemu raportowania i kontroli kosztów,
- analizę rentowności przychodów i projektów,
- rekomendacje dotyczące źródeł finansowania i optymalizacji kosztów,
- doradztwo w rozmowach z bankami, inwestorami lub audytorami.
W praktyce CFO na godziny staje się częścią zespołu – uczestniczy w spotkaniach zarządu, współpracuje z księgowymi i raportuje wyniki w sposób zrozumiały dla właścicieli firm. To usługa doradcza i strategiczna, a nie tylko „rozliczeniowa”.
Jak outsourcing CFO pomaga poprawić płynność i rentowność
W wielu firmach dane finansowe istnieją, ale nikt ich nie interpretuje. Brakuje osoby, która potrafi przełożyć liczby na decyzje – wskazać, gdzie firma traci marżę, jak poprawić strukturę kosztów i jak bezpiecznie finansować rozwój. Tym właśnie zajmuje się zewnętrzny CFO.
Dzięki outsourcingowi CFO Twoja firma:
- zyskuje partnera, który rozumie cele biznesowe i potrafi je przełożyć na liczby
- ma bieżący wgląd w sytuację finansową i płynność
- buduje kulturę raportowania i wyciągania wniosków z danych
- planuje rozwój na podstawie realnych prognoz, a nie intuicji
-
może szybciej reagować na spadki marży lub opóźnienia w płatnościach
Rola dyrektora finansowego wykracza daleko poza liczby.
Dobry CFO nie tylko raportuje wyniki, ale łączy dane finansowe ze strategią biznesową – pomaga zarządowi podejmować decyzje oparte na faktach, a nie na intuicji.
W praktyce oznacza to, że CFO:
-
tłumaczy strategię na liczby – określa, jakie inwestycje są możliwe i które przyniosą oczekiwany zwrot,
-
tworzy spójny system KPI i raportowania zarządczego, który pozwala mierzyć postępy w realizacji celów biznesowych,
-
zarządza ryzykiem finansowym, wskazując konsekwencje różnych scenariuszy rynkowych,
-
kontroluje płynność i rentowność, aby strategia wzrostu była realna i bezpieczna,
-
wspiera rozmowy z inwestorami, bankami i funduszami PE/VC, dostarczając wiarygodnych danych i analiz.
CFO staje się dzięki temu partnerem strategicznym zarządu – osobą, która widzi cały obraz przedsiębiorstwa i pomaga przełożyć ambicje na konkretne działania finansowe.
To właśnie połączenie myślenia strategicznego i dyscypliny finansowej sprawia, że firmy z silną funkcją finansową rozwijają się szybciej, stabilniej i z mniejszym ryzykiem.
Podsumowanie: kiedy CFO to koszt, a kiedy inwestycja
Brak dyrektora finansowego często nie jest widoczny od razu — firma działa, faktury są rozliczane, wyniki wyglądają poprawnie. Ale z czasem rośnie złożoność, liczba decyzji i ryzyko błędnych założeń. Wtedy okazuje się, że bez wsparcia CFO nie da się skutecznie zarządzać finansami, strategią ani rozwojem firmy.
Zewnętrzny lub etatowy CFO to nie tylko specjalista od raportów — to partner zarządu, który łączy dane, ludzi i decyzje. Pomaga planować, budżetować, zarządzać płynnością i budować odporność finansową przedsiębiorstwa.
Zrób pierwszy krok
Jeśli masz wrażenie, że Twoja firma „zna liczby, ale ich nie wykorzystuje” — to dobry moment, by porozmawiać o finansach zarządczych.
Pobierz bezpłatną checklistę:
„5 sygnałów, że Twoja firma potrzebuje dyrektora finansowego (CFO)”
lub
Umów konsultację – porozmawiajmy o tym, jak zewnętrzny CFO może pomóc w poprawie płynności, rentowności i efektywności Twojej organizacji.
