W ostatnich latach rosnące wymagania związane ze zrównoważonym rozwojem zmieniły sposób, w jaki przedsiębiorstwa w Polsce i w całej Unii Europejskiej prowadzą swoją działalność. Nowa dyrektywa CSRD wprowadza obowiązek raportowania niefinansowego w znacznie szerszym zakresie niż dotychczas, obejmując coraz więcej przedsiębiorstw w zakresie ich wpływu na środowisko, społeczeństwo i sposób zarządzania. Dzięki CSRD standardy sprawozdawczości w zakresie ESG stają się jednolite w całej UE, co ułatwi w przyszłości porównywanie danych i zwiększy przejrzystość rynku. Firmy muszą teraz nie tylko spełniać wymogi prawne, ale także wykazać działania w obszarze ESG, aby utrzymać konkurencyjność i wiarygodność wobec inwestorów, klientów i innych interesariuszy.
ESG i sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju – kogo dotyczy i kiedy trzeba raportować?
Zgodnie z nowym projektem zmian do dyrektywy CSRD, przyjętym po inicjatywie Stop-the-Clock, obowiązek raportowania ESG w zakresie zrównoważonego rozwoju został rozłożony na etapy. Duże spółki interesu publicznego, które już wcześniej podlegały NFRD, złożyły swoje pierwsze raporty ESG za rok 2024 w 2025 r. Kolejna grupa – duże przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 500 pracowników i spełniające określone progi finansowe – będzie raportować dopiero za rok 2027 (publikacja w 2028 r.). Następnie, od raportów za 2028 r., obowiązek obejmie notowane małe i średnie spółki, z wyłączeniem mikrofirm, a rok później – wybrane podmioty spoza UE prowadzące znaczącą działalność na jej terenie. Wszystkie raporty mają być przygotowane zgodnie z europejskimi standardami ESRS i zasadą podwójnej istotności.
Stop the Clock – inicjatywa, która zatrzymała czas (na chwilę)
Inicjatywa Stop the Clock to projekt zmian w dyrektywie CSRD, który czasowo odracza obowiązek raportowania ESG w zakresie zrównoważonego rozwoju dla części firm.
Zgodnie z dyrektywą CSRD, kolejne fale przedsiębiorstw miały raportować dane ESG w ścisłych terminach, jednak nowa regulacja przesuwa te daty, dając spółkom dodatkowy czas na przygotowanie się do wymogów. Projekt Stop the Clock został przygotowany przez Komisję Europejską w odpowiedzi na sygnały biznesu o trudnościach z szybkim wdrożeniem standardów sprawozdawczości ESG. Zmiana ta obejmuje podmioty w UE oraz niektóre spółki z siedzibą poza UE, które podlegają obowiązkowi raportowania ESG zgodnie z dyrektywą CSRD.
Celem inicjatywy jest umożliwienie firmom lepszego wdrożenia standardów ESRS i dostosowania strategii ESG do wymogów dyrektywy. Choć Stop the Clock opóźnia sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju, nie zmienia zasad podwójnej istotności ani obowiązku ujawniania wpływu przedsiębiorstw na środowisko i społeczeństwo.
Dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorstwa zyskują czas na przygotowanie jakościowych raportów ESG i wdrożenie skutecznych działań związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju.
Pierwsze raporty ESG polskich firm – jak wygląda nowa sprawozdawczość w praktyce?
Pierwsze raporty ESG polskich spółek objętych dyrektywą CSRD, złożone w 2025 r. za rok 2024, pokazały, że wdrożenie nowych wymogów w zakresie zrównoważonego rozwoju to duże wyzwanie organizacyjne i merytoryczne. Wiele przedsiębiorstw w Polsce musiało po raz pierwszy zebrać dane niefinansowe zgodnie ze standardami ESRS, uwzględniając zarówno aspekty środowiskowe, jak i społeczne oraz kwestie związane z zarządzaniem. Firmy wskazują, że największym wyzwaniem jest identyfikacja i raportowanie zgodnie z zasadą podwójnej istotności – wymaga to analizy wpływu działalności na środowisko i społeczeństwo, ale też oceny ryzyk biznesowych związanych z kwestiami ESG.
Nowa sprawozdawczość oznacza również konieczność wdrożenia procesów stałego monitorowania danych oraz ich audytu, co wymaga dodatkowych zasobów i współpracy wielu działów. Dla części spółek raport ESG stał się elementem strategii biznesowej i narzędziem budowania przejrzystości w relacjach z inwestorami oraz innymi interesariuszami. Jednocześnie pojawiły się głosy, że przygotowanie raportów zgodnych z wymogami dyrektywy CSRD wymaga nie tylko nowych narzędzi IT, ale także zmiany kultury organizacyjnej w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Raport ESG jako narzędzie biznesowe – ryzyko, strategia i wartość dla firmy
Zgodnie z Corporate Sustainability Reporting Directive, raport ESG staje się nie tylko obowiązkiem prawnym, ale także narzędziem strategicznym wspierającym rozwój przedsiębiorstwa. Nowe przepisy dotyczące raportowania ESG zmieniają podejście firm w Polsce do oceny ryzyka, planowania działań i komunikacji z interesariuszami.
Organizacje, które skutecznie wdrażają wymagania dyrektywy, zyskują lepszy dostęp do finansowania oraz przewagę konkurencyjną na rynku. Dyrektywa CSRD zmienia sposób, w jaki firmy traktują kwestie środowiska, praw człowieka i etyki biznesu, czyniąc je elementem kluczowej strategii. Wdrażać raport ESG oznacza również analizować wpływ działalności na lokalne społeczności oraz uwzględniać aspekty społeczne jako rzecz zrównoważonego rozwoju. W praktyce CSRD w Polsce wymaga, aby raporty odzwierciedlały pełny obraz ryzyk i szans związanych z ESG, co zwiększa przejrzystość i zaufanie inwestorów. Dzięki temu raport ESG staje się narzędziem nie tylko sprawozdawczym, ale także wspierającym długofalową strategię biznesową i tworzenie wartości dla firmy.
Podsumowanie
Zmiany wynikające z CSRD oznaczają, że raporty związane ze zrównoważonym rozwojem przestają być jedynie formalnym obowiązkiem, a stają się elementem strategii przedsiębiorstw w zakresie długofalowego wzrostu i odporności na ryzyko. Ujednolicone CSRD standardy sprawozdawczości w zakresie ESG pozwalają firmom lepiej oceniać skutki swoich działań i podejmować decyzje w oparciu o dane. Wdrażanie nowych zasad raportowania niefinansowego wymaga jednak nie tylko przygotowania technicznego, ale także zmiany podejścia do zarządzania w obszarze ESG. W efekcie te regulacje mogą stać się impulsem do wprowadzania innowacji, zwiększenia efektywności i budowania przewagi konkurencyjnej na coraz bardziej świadomym rynku.
